Περίπου 70 ημέρες μετά την πτώση της χούντας και την ανάληψη της πρωθυπουργίας στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανακοινώνει την ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας. Ήταν μια συνέχεια της προχουντικής ΕΡΕ, αλλά ταυτόχρονα και μια «νέα αρχή». Στην κατεύθυνση συγκρότησης «μιας αληθινής και συγχρόνου δημοκρατίας», όπως διακήρυξε ο Καραμανλής, ερμηνεύοντας το όνομα του πολιτικού φορέα, ο οποίος αποδείχθηκε ιστορικά ο μακροβιότερος στον χώρο της Κεντροδεξιάς.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ψηφίζει στις πρώτες εκλογές της Μεταπολίτευσης, στις 17 Νοεμβρίου του 1974.
Με το εκκωφαντικό 54,37% η Νέα Δημοκρατία κερδίζει απόλυτη πλειοψηφία στις εθνικές κάλπες. Δέκα χρόνια μετά τις τελευταίες εκλογές, ένα παραφρασμένο σύνθημα, το «Καραμανλής ή τανκς» του Μίκη Θεοδωράκη, αποτύπωσε το δίλημμα της εποχής. Ο ιδρυτής της Νέας Δημοκρατίας και οι στενοί συνεργάτες του ήταν οι εγγυητές ότι η μετάβαση από τη δικτατορία στη Μεταπολίτευση θα ολοκληρωθεί με ομαλότητα.
Παρότι οι προδικτατορικές ρίζες της Κεντροδεξιάς απλώνονταν στον φιλομοναρχικό χώρο, τόσο ο Καραμανλής, όσο και τα στελέχη της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας τήρησαν στάση ουδετερότητας απέναντι στο μεγάλο δίλημμα. Τελικά, η «αβασίλευτη» επικράτησε με 69,2%, ενώ λίγους μήνες αργότερα η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας υπερψήφισε το νέο σύνταγμα, σφραγίζοντας τη νέα εποχή. Έκτοτε, το Πολιτειακό ουδέποτε απασχόλησε επί της ουσίας – ούτε τη χώρα ούτε την παράταξη.
Η Νέα Δημοκρατία επιτυγχάνει τη δεύτερη συνεχόμενη εκλογική νίκη της, αυτή τη φορά όμως με αισθητά μειωμένο ποσοστό, αγγίζοντας το 42%. Είχε πια αρχίσει η ραγδαία άνοδος του ΠΑΣΟΚ προς την εξουσία, με την ελληνική κοινωνία να αισθάνεται πλέον απελευθερωμένη από τα μετεμφυλιακά δεσμά, προτάσσοντας νέα αιτήματα σε όλα τα επίπεδα: πολιτικά, θεσμικά, οικονομικά. Η Νέα Δημοκρατία, πάντως, επιβεβαιώνει τότε την ευρεία εκλογική απήχησή της.
Η Νέα Δημοκρατία οργανώνει το πρώτο συνέδριο της ιστορίας της, όπου και υιοθετείται ο όρος «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός» ως κεντρική ιδεολογία του κόμματος, στον πυρήνα της οποίας βρέθηκαν τρεις έννοιες: ελευθερία της αγοράς, ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους, κοινωνική δικαιοσύνη. Τότε, όμως, καταγράφηκε και η πρώτη εσωκομματική κίνηση. Μπορεί να μη θεωρήθηκε ευθεία αμφισβήτηση του Καραμανλή, το αίτημα πάντως ήταν να μετατραπεί η Νέα Δημοκρατία από «κόμμα αρχηγικό» σε «κόμμα αρχών».
«Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα δεν θα ήταν Ευρώπη». Αυτή η φράση του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν ήταν ίσως η χαρακτηριστικότερη της τελετής στο Ζάππειο, όπου επικυρώθηκε η είσοδος της χώρας στην ΕΟΚ. Ο δε Καραμανλής, εμπνευστής και πρωτεργάτης του ευρωπαϊκού οράματος ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, μίλησε για μια διαδικασία, αυτήν της ενοποίησης, που συντελείται «με την ακατανίκητη δύναμη φυσικού φαινομένου». Επισφραγίστηκε, τότε, η θέση της Ελλάδας στον πυρήνα της Ευρώπης.
Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί τη Νέα Δημοκρατία χωρίς αρχηγό της τον Καραμανλή; Ο ίδιος, όμως, έχοντας συμβάλει στην εδραίωση του πολιτεύματος, αποφάσισε να μεταπηδήσει στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Μετά την εκλογή του, όχι τόσο εύκολη όσο θα υπέθετε κανείς, δρομολογείται η διαδικασία διαδοχής. Λίγες ημέρες μετά, ο Γεώργιος Ράλλης αναδεικνύεται από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας με μικρή πλειοψηφία (88-84) έναντι του Ευάγγελου Αβέρωφ.
Στιγμιότυπο από την επίσημη τελετή για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, στις 5 Ιανουαρίου 1981. Ο Καραμανλής ήταν πλέον Πρόεδρος της Δημοκρατίας. (Φωτογραφία: DIMIS ARGYROPOULOS)
Παρότι η ήττα από το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της «Αλλαγής», αυτές του Οκτωβρίου 1981, ήταν αναμενόμενη, ο Ράλλης παραιτήθηκε από την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ επικρατεί των Κωστή Στεφανόπουλου και Γιάννη Μπούτου, εκφράζοντας μια σκληρή, κυρίως αντι-παπανδρεϊκή ατζέντα. Όμως, ούτε αυτός θα εκλεγεί πρωθυπουργός. Παραιτήθηκε μετά την ήττα του κόμματος στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 1984.
Αν κάποιος δυσκολευόταν να φανταστεί τη Νέα Δημοκρατία χωρίς τον Καραμανλή, τότε θα ήταν ακόμα δυσχερέστερο να προβλέψει ότι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης θα εκλεγόταν αρχηγός του κόμματος. Προερχόμενος από το βενιζελικό Κόμμα Φιλελευθέρων, ο Μητσοτάκης ανέλαβε την ηγεσία της παράταξης το φθινόπωρο του 1984, σηματοδοτώντας αφενός μια στροφή προς το Κέντρο, αφετέρου την όρθωση ενός αντίπαλου δέους στον Ανδρέα Παπανδρέου. Μια σφοδρή πολιτική αντιπαλότητα της δεκαετίας του 1960 θα αναζοπυρωνόταν.
Οπαδοί της ΝΔ στις εκλογές του 1985, που έμελλε να μην είναι νικηφόρες για το κόμμα. (Φωτογραφία: AP Photo/Aris Saris)
«Κάθαρση». Αυτή ήταν η λέξη που κυριαρχούσε το θερμό καλοκαίρι του 1989 στην Ελλάδα. Καθώς η Νέα Δημοκρατία δεν μπόρεσε, ελέω εκλογικού συστήματος, να εκλέξει αυτοδύναμη κυβέρνηση, συμπράττει με την Αριστερά, υπό το σχήμα τότε του ΣΥΝ με επικεφαλής τον Χαρίλαο Φλωράκη. Βασικός στόχος, η παραπομπή σε δίκη των φερόμενων ως εμπλεκόμενων στο σκάνδαλο Κοσκωτά. Μεταξύ αυτών, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η συγκυβέρνηση αποτέλεσε τομή στην πολιτική ιστορία της χώρας, ακριβώς 40 χρόνια μετά τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου.
O Κωνσταντίνος Μητσοτάκης χαιρετάει μέλη της ΝΔ σε προεκλογική εκδήλωση το 1989. (Φωτογραφία: Ullstein Bild/GEtty images/ideal image)
Στην τρίτη κατά σειρά εκλογική αναμέτρηση εντός ολίγων μηνών, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης εκλέγεται πρωθυπουργός με 47%, μόλις 150 έδρες και τη στήριξη του βουλευτή της ΔΗΑΝΑ Θεόδωρου Κατσίκη. «Έτοιμοι με νέες ιδέες, καλύτερες δουλειές, κράτος πρόνοιας και όχι κράτος επιχειρηματία», ήταν τότε ένα από τα συνθήματα της Νέας Δημοκρατίας. Η θητεία της κυβέρνησης ήταν εξαρχής ταραγμένη και η ισχνή πλειοψηφία κλονίστηκε τόσο από τις παρεμβάσεις στην οικονομία, όσο κυρίως από το Μακεδονικό Ζήτημα.
«Οι Έλληνες ζητούν την αλήθεια. Τι φοβάστε, κ. Παπανδρέου;», ρωτούσε τον Οκτώβριο του 1993 η Νέα Δημοκρατία το εκλογικό σώμα. Όμως δεν μπόρεσε να πείσει. Χάνοντας περίπου 5% από τη νεοπαγή Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αυτή τη φορά ηττάται από τον Ανδρέα Παπανδρέου, με διαφορά άνω των 7 μονάδων (46,88% – 39,30%). Το αποτέλεσμα σηματοδοτεί νέα περίοδο εσωστρέφειας στη Νέα Δημοκρατία, αλλά και εποχή πολιτικής επανακυριαρχίας του ΠΑΣΟΚ.
Όπως συνέβη με τους δύο προκατόχους του, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης παραιτήθηκε μετά την ήττα του από την ηγεσία. Τον διαδέχθηκε ο Μιλτιάδης Έβερτ. Ενδιαμέσως, ο θάνατος του Ανδρέα Παπανδρέου σηματοδότησε το τέλος μιας ολόκληρης εποχής. Ο Έβερτ, με κύριο χαρακτηριστικό τον αυθορμητισμό του και με βασικό σύνθημα «ώρα για δουλειά», αντιμετώπισε στις εκλογές τον Κώστα Σημίτη, εμπνευστή του εκσυγχρονιστικού αφηγήματος. Οι δύο υποψήφιοι αναμετρήθηκαν στο πρώτο ντιμπέιτ της ελληνικής τηλεόρασης. Παρότι οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ντέρμπι, η Νέα Δημοκρατία ηττήθηκε με περισσότερες από 3 μονάδες διαφορά.
Καθώς στη Νέα Δημοκρατία ήταν βέβαιοι ότι χωρίς τον Ανδρέα Παπανδρέου θα κερδίσουν το ΠΑΣΟΚ, η ήττα του Έβερτ οδήγησε σε νέα εσωστρέφεια. Μεσαία στελέχη, τόσο ηλικιακά όσο και στην επετηρίδα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, προβάλλουν τη «λύση Καραμανλή». Ανιψιός του ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας, ο Κώστας Καραμανλής ήταν μεν βουλευτής από το 1989, δεν είχε όμως θητεύσει σε κυβερνητική θέση. Εξελέγη θριαμβευτικά από τα μέλη του κόμματος, επικρατώντας στον δεύτερο γύρο του Γιώργου Σουφλιά. Ήταν τότε μια επιλογή «μακράς πνοής».
Ήταν η βραδιά του σκληρότερου σκωτσέζικου ντους για την κεντροδεξιά παράταξη και τους οπαδούς της. Ο Κώστας Καραμανλής, αρχηγός περίπου τριών ετών, χάνει τις εκλογές από τον Κώστα Σημίτη με διαφορά περίπου 70.000 ψήφων. Ο ενθουσιασμός των πρώτων ωρών μετά το κλείσιμο της κάλπης, όταν η Νέα Δημοκρατία εμφανιζόταν νικήτρια στα exit polls, μετατράπηκε γρήγορα σε απογοήτευση. Σε πλήρη συμπαράταξη πίσω από τον Καραμανλή, το κόμμα έβαλε στόχο την ανατροπή του ΠΑΣΟΚ στην επόμενη αναμέτρηση, όποτε κι αν αυτή γινόταν.
O Κώστας Καραμανλής με τον τότε εκπρόσωπο Τύπου του κόμματος, Άρη Σπηλιωτόπουλο προσέρχεται στο ντιμπέιτ με τον Κώστα Σημίτη, πριν από τις εκλογές του 2000. (Φωτογραφία: Yannis Kontos/Sygma via Getty Images/Ideal Image)
«Ήρθε η ώρα του Καραμανλή». Το σύνθημα που ηχούσε στις τελευταίες, ίσως, τόσο μεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις της Μεταπολίτευσης, επιβεβαιώθηκε. Η Νέα Δημοκρατία επικράτησε πανηγυρικά στις εκλογές συγκεντρώνοντας ποσοστό 45,36%, έναντι 40,55% του ΠΑΣΟΚ, με επικεφαλής τότε τον Γιώργο Παπανδρέου. «Πάρτι, πάρτι στις 7 του Μάρτη» φώναζε η νεολαία της ΟΝΝΕΔ το βράδυ που το κόμμα επανερχόταν στην εξουσία, έπειτα από 11 χρόνια και με αρχηγό πάλι έναν Καραμανλή.
Πανηγυρισμοί για την εκλογική νίκη της ΝΔ στις 7 Μαρτίου του 2004, που σήμανε την επιστροφή του κόμματος στην εξουσία μετά από 11 χρόνια. (Φωτογραφία: Milos Bicanski/Getty Images/Ideal Image)
Ο Κώστας Καραμανλής ανανέωσε τη λαϊκή εντολή λίγο μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2007. Η πρόωρη κόπωση που συνήθως συνοδεύει τις κυβερνήσεις μετά την επανεκλογή τους εμφανίστηκε νωρίς, ενώ τελικά η παγκόσμια οικονομική κρίση έφτασε τάχιστα και προ των ελληνικών πυλών. Η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας κατέφυγε σε πρόωρες εκλογές με μια ατζέντα παγώματος των παροχών. Η ήττα φάνταζε αναπόφευκτη – ήταν όμως και βαριά, καθώς το κόμμα συγκέντρωσε μόλις 33,47%. Αναπόφευκτη και η παραίτηση του Καραμανλή.
Η τελευταία προεκλογική ομιλία του Κώστα Καραμανλή στην Αθήνα, πριν από τις κάλπες του 2009. (Φωτογραφία: Aris MESSINIS / AFP)
Έχοντας επιστρέψει στη Νέα Δημοκρατία και στην κεντρική πολιτική σκηνή ως υπουργός Πολιτισμού του Καραμανλή, ο Αντώνης Σαμαράς διεκδικεί από την Ντόρα Μπακογιάννη την ηγεσία του κόμματος. Κατόπιν εσωτερικών ζυμώσεων, η Νέα Δημοκρατία αποφασίζει κι αυτή να στραφεί στη βάση για την εκλογή αρχηγού. Τα έως τότε προγνωστικά ανατρέπονται και ο Σαμαράς επικρατεί της Μπακογιάννη από τον πρώτο γύρο. Συνυποψήφιός τους και ο Παναγιώτης Ψωμιάδης, ο οποίος συγκέντρωσε το αξιοσημείωτο 10% των ψήφων.
Μέσα στο πιο βαθύ σκοτάδι της κρίσης, με την Ελλάδα των δύο μνημονίων να έχει απολέσει το 25% του ΑΕΠ της, η κυβέρνηση Παπαδήμου οδηγεί τη χώρα σε εκλογές. Αυτές του Μαΐου ήταν οι πλέον ανατρεπτικές της Μεταπολίτευσης. Η Νέα Δημοκρατία πρώτευσε μεν, σημείωσε όμως το ιστορικό χαμηλό 18,85%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ αναρριχήθηκε στη δεύτερη θέση με ποσοστό 16,79%. Στις επαναληπτικές εκλογές της 11ης Ιουνίου, η Νέα Δημοκρατία επικράτησε με 29,66%, με πρόταγμα το τρίπτυχο «Ανάκαμψη – Επαναδιαπραγμάτευση – Ασφάλεια». Ο Αντώνης Σαμαράς τέθηκε επικεφαλής της τρικομματικής κυβέρνησης με τη συνεργασία του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Κοινός παρονομαστής, η διατήρηση της χώρας στον πυρήνα της Ευρωζώνης.
(Φωτογραφία: Angelos Tzortzinis/Bloomberg via Getty Images)
Έπειτα από μια εξαιρετικά δύσκολη θητεία περίπου δυόμισι ετών, κατά τη διάρκεια
Eκλογές με πρόεδρο τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκλέγεται αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας
Επάνοδος της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία
Θρίαμβος στις εκλογές και δεύτερη θητεία
https://thracenews.gr/nea-dimokratia-50-chronia-apo-tin-idrysi-tis/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου